[:nl]

2003-2004

Borneo: een pakhuis dat eigenlijk een schip had moeten zijn. Gebouwd tussen 1650 en 1680 door een VOC handelaar als pakhuis met grote houten balken die duidelijk bedoeld waren om een schip van te bouwen. De bouw moet in zeer korte tijd hebben plaatsgevonden. Een zware imponerende houtconstructie, waarvan de omvangrijke balken op de begane grond nauwelijks meer dan ontvelde stammen zijn. Slechts de bovenkant werd afgevlakt om de vloer erop te kunnen monteren. Ze liggen netjes om en om. Timmermansmerken geven aan hoe er toentertijd gebouwd werd. Prefabricage avant la lettre. Snuif de geur op van specerijen uit de Oost. In Borneo.

Pakhuis Borneo wordt nu gebruikt door vijf verschillende ontwerpburo’s: een symbiotische samenwerking van creatieve naturen.

Onder Andere:
multidisciplinair ontwerpbureau

Atelier Buitenruimte:
ontwerpen aan buiten

A3 Franke:
grafisch ontwerp & fotografie

Lilian Bos:
architectuur

Laboratorium voor Architektuur:
architectuur, stedebouw en interieur

In 2001 kreeg Laboratorium voor Architektuur de opdracht van Woongoed Middelburg om het oude pakhuis – tot dan toe in gebruik bij de Middelburgse en Zeeuwse Kunstuitleen – om te bouwen tot appartementen. Architect Johan de Koning verricht een studie, maar komt tot de conclusie dat de aanpassing van het pand zo groot zou zijn, dat dit het monument slechts zou schaden en niet verrijken. Daarop wordt besloten tot het gebruik ten behoeve van bedrijfsdoeleinden. Het Laboratorium biedt Woongoed aan zelf huurder te willen worden. Dan wordt contact gelegd met Ontwerpburo Onder Andere. Zij hebben eveneens belangstelling voor het pand als toekomstige bedrijfsruimte. En zo is de symbiose van creatieve naturen ontstaan.

Bij het ontwerp van het interieur door Johan de Koning is uitgegaan van een zo open mogelijke binnenruimte, omdat dit de kwaliteit van het pand en het voormalige gebruik als pakhuis het meest recht doet. Dat leidde tot een middenopstelling met aaneengeschakelde werktafels (gemaakt van betonplex: in de bouwpraktijk bedoeld voor het maken van bekistingen voor betonconstructies) en een zijdelingse opstelling van een afgeschermde strook voor opslag, installaties en sanitair. Terzijde van de werktafels (iedere Borneo-bewoner heeft een werkveld van 3 m breed: per tafel 6 werkplekken) zijn telkens twee glazen kubussen gecreëerd voor overleg of geconcentreerd afzonderlijk werk voor de bewoners. Op het glas van de wat grotere overleg-kubussen is een abstracte zeefdruk aangebracht van de kruin van een boom.

Alle kleurkeuzes en decoraties van het interieur bevestigen de nadruk op de metafoor van het oerwoud. Opvallend groen voor de rubberen vloerbedekking (speciaal voor Borneo gemaakt), rood-bruin voor de werktafels, onbehandeld licht-bruin voor de kasten en de zeefdruk op het glas, de hangmatten op de zg. lounge-plekken en eveneens onbehandeld bangkirai in het brand-trappenhuis. De vanouds aanwezige groot-formaat vloerbalken maken natuurlijk de meeste indruk. Het is grenen hout uit Noord-Oost Europa. Eigenlijk zijn het gewoon nog bomen. Althans op de begane grond. Op de hogere verdiepingen is het hout soms gezaagd en in ieder geval kleiner van formaat.
Ook in het oorspronkelijke regenwoud, zoals dat op Borneo gelukkig nog voorkomt, is er een vier-deling in de hoogte te maken, die naarmate men hoger komt, steeds lichter wordt. Elke laag vertegenwoordigt een aparte biotoop. Zo ook in pakhuis Borneo. Door de groei van het aantal ramen en een ingreep in het dak, wordt elke van de vier lagen in het gebouw steeds lichter.

Op de zolder werden twee vloeren weggehaald. Het betrof hier vloeren die waren aangebracht tijdens een restauratie in het midden van de jaren zeventig van de vorige eeuw. De laatste was eigenlijk geen vloer maar een dak. Een plat dak, dat beide nokken van het gebouw met elkaar verbond. Daarvoor in de plaats kwam in nieuw, lager gelegen dakterras. Rondom werd glas – vanaf de straat onzichtbaar – aangebracht, zodat de zolder nu ruim verlicht is. Voor de zomer is er langs de randen van het dakterras (alleen per ladder te betreden) een wederom groene zonwering geplaatst. In de vloer van de zolder werd een (gat( gemaakt, zodat ook de verdieping eronder nog kan meegenieten van het daklicht. De prachtige bomen-balken lopen natuurlijk gewoon door.

Helemaal beneden zorgt een grote glazen wand voor een verbeterde relatie met het Bellinkplein. De 19e eeuwse muur die nu de binnenplaats omsluit is daarvoor een stukje verlaagd. Op de zodoende ontstane binnenplaats is ook de stalen brandtrap geplaatst. Het glas zorgt voor een droge en beschutte opgang naar de bovenverdiepingen. Wuivende bamboe maakt ook deze ruimte tot een echte Borneo plek.
Door in de grote glazen wand een deur te maken naar de binnenplaats neemt het pakhuis nu zijn plaats temidden van een van de best bewaarde stegenroutes (via Bellinkplein naar Kuiperspoort) van Middelburg dubbel en dwars in. De toegang naar de binnenplaats verloopt via lage stalen hekken met typerend kronkelend jungle-motief.

De begane grond gebruikt Borneo voor ontvangst, de gezamenlijke lunch (aan een lange tafel) en voor tentoonstelling. Zes keer per jaar is er een nieuwe. Allemaal hebben ze een zo groot mogelijke relatie met het werk van een van de Borneo-bewoners.

Die tentoonstellingen zijn elke werkdag tussen 9.00 en 17.00 te bezoeken. En op de zondagen van de kunst-en cultuurroute van 13.00 tot 17.00 u.

Bezoek ook www.borneo.nu

opdrachtgever: Woongoed Middelburg

projektarchitekt: Johan de Koning

projektteam: Rensley Mattheeuw, Mark Boschman, Johan de Koning

ontwerp: 2003

uitvoering: 2003-2004,
Bouwgroep Peters, Middelburg

 

Klik hier om door te gaan naar de bronzen veer

Klik hier om door te gaan naar een artikel over de bronzen veer[:]