Een advies van het Kwaliteitsteam Zeeland in visie en planvorming voor drie dorpen in Zuid-Beveland

Borsele, januari 2009

In aansluiting op het provinciale volkshuisvestingsbeleid voert de gemeente Borsele een beleid dat in dorpen woningbouw wordt gerealiseerd op basis van natuurlijke groei. Voor de meeste dorpen binnen de gemeente betekent dit een zeer beperkte groei van enkele woningen over een periode van meerdere jaren. Provincie en gemeente willen dat dorpen op een organische wijze groeien, waarbij rekening wordt gehouden met de specifieke kwaliteiten van de veelal karakteristieke dorpen en de bijzondere kwaliteiten van het omringende landschap.
De gemeente Borsele heeft het kwaliteitsteam Zeeland gevraagd om een advies op te stellen voor de visie- en planvorming over uitbreidingsopgaven bij de dorpen Baarland, Nisse en ’s Heer Abtskerke. Dit advies door ons opgesteld in hat najaar van 2008 gaat in op het Omgevingsplan, het beleid rondom Nationaal Landschap, het principe van organisch groeien en het woningbouwbeleid van de gemeente.
Nadrukkelijk is bij het opstellen van het advies ingegaan op de ruimtelijke en beeldende kwaliteit van het open landschap rondom de genoemde dorpen. Elk dorp heeft zijn typische omgeving en alle drie hebben ze in het recente verleden al te maken gehad met dorpsuitbreidingen die dikwijls desastreus uitpakten voor het aanzicht van de oude kernen en architectonische kwaliteit en harmonieuze inpassing het landschap. Daarom geeft het advies ook enkele richtlijnen hoe in de toekomst te zorgen voor behoud van fraaie dorpsranden, dorpsgezichten en specifieke architectonische kenmerken en voor het versterken van de bestaande (soms eeuwenoude) stedebouwkundige structuren (zoals bijv kenmerkende lintbebouwing). Dit alles zonder vernieuwingen uit te sluiten, maar juist kansen biedend.
Voorbeeld van een mogelijke vernieuwing is het niet langer uitbreiden van dorpsranden, maar het bouwen van kleine ‘satellieten’ op kleine afstand van de bestaande kernen. Dit kan heel mooi aansluiten op kleine ensembles van reeds bestaande hofsteden, restanten van kastelen, molens, (voormalige) stations of industriële complexen.
Ook is vernieuwing van landschappelijke elementen zoals oude kreekruggen, wetlands, drinkputten etc en een vergroting van de doorwaadbaarheid van het landschap een goede aanzet tot nieuwe gebruiksimpulsen.

opdrachtgever: Provincie Zeeland

ontwerp: november 2008

publicatie: januari 2009

team: Jos Willemsen, Land Ontwerpers en Johan de Koning